لوسترها-سرگذشتی کوتاه در زمان- بخش 1

شاید هیچ شیء دکوراتیو دیگری تا این حد محبوب نشان نداده و در طول قرن ها و در بین کشورهای متنوع به مانند لوستر باقی نمانده باشد. سرگذشت لوستر به گستره هشتصد سال است و هر چقدر که زمان پیش تر رفته است، طراحی ها دارای جزئیات بیشتری شده اند، که بازنمایانگر ثروت رو به رشد و توانمندی رده های اعلای جامعه ، و همین طور پیشرفت درزمینه های توسعه ی فنی و  کیفیت ساخت است. از همان آغاز، لوستر به شدت مرتبط به سلطنت و طبقه ی اشراف بود که باعث شد موقعیت آن به عنوان سمبل ثروت، ناز و نعمت و ابهت جاودانه شود. از این رو، به تصویر کشیدن تکامل لوستر، شامل دنبال کردن سرنوشت شهریاران، اساسا بین قرن های پانزدهم و نوزدهم میلادی است، زمانی که شاهد پدید آمدن متمایزترین و جاودان ترین طراحی ها بوده است.

هنرمندان سومری و مصری شمع های قالب زده ، لامپ های مرمرین و شیشه ی رنگی را ساختند. لامپ های روغنی مصری دارای سوراخ های فتیله بودند که نشان می دهد آن ها برای روشنایی از روشی متفاوت نسبت به اجداد غارنشین شان استفاده می کرده اند.

در این دوران لامپ های روغنی در مصر، یونان و روم تولید-انبوه می شدند. در واقع، برای اولین بار بود که این لامپ ها کالاهایی تولید-انبوده بودند، که با استفاده از قالب ها و متریال هایی مثل مرمر، سنگ، طلا، برونز و سفال ساخته می شدند. لامپ های رومی علی الخصوص به دلیل خصیصه های تزئینی شان شناخته-شده بودند.

چندشمع Polycandelon بیزانسی در قرن ششم، ابتدایی ترین پیشگام شناخته شده لوستر است. از اوایل قرن 6 شمع ها استفاده می شدند، ولی مشکلات بسیاری با آن ها وجود داشت. آن ها چکه کننده و دودزا بودند، فتیله های آن ها نیازمند سرزنی بودند و لوسترها می بایست با دستگاه های قرقره نگه داشته می شدند، تا افراد بتوانند آن ها را پایین بکشند و به شمع ها رسیدگی کنند (تا قرن 19 میلادی فتیله هایی که نیازمند نگهداری نبودند عرضه نشده بودند)

معمولا اتاق هایی که دارای لوستر بودند حفره هایی برای تهویه دود داشتند و افراد یاد گرفته بودند که زمان زیادی مستقیما زیر لوستر سپری نکنند، چرا که روی آن ها چیزی می چکید. شمع ها هم آن قدر گران قیمت و کمیاب بودند که افراد آن ها را در طول روز مخفی می کردند. سوزاندن یک شمع راهی برای به رخ کشیدن ثروت بود: شما آن قدر پولدار بودید که شمع هایی تهیه کنید و آن ها را بسوزانید!

لامپ های موری قرن 8 نیز نوع دیگری از لوسترهای اولیه بودند،آن ها در آمیخته با سبک اسلامی بودند که برای هندسه و تقارن در طراحی ها ارزش قائل می شد، ولی نمایش هر چیز زنده ای را منع می کرد. یک قرن بعد، تاج آهنی نور افشان گرد در اروپا پدیدار شد.

قرون وسطی و رونسانس

لوسترهای هلندی Flemish

اولین سبک قابل اعتنای لوستر که پدید آمد و اثری پایدار داشت، لوستر برنجی هلندی بود. پیش از این، لوسترها از چوب یا آهن ساخته می شدند، مانند فانوس آهنی موری قرن هشتم، یا تاج آهنی نور افشان ساده که در قرون وسطی متداول بود. ولی تمام این ها قرن پانزدهم با آمدن لوسترهای سبک-هلندی در از دور خارج شدند. خصیصه ی تعیین کننده ی این لوستر، تنه-گوی میانی متشکل از گوی برنجی بزرگ، یا مجموعه ای از گوی های بالا رونده، که بازوهای منحنی-به-بالا را پتشیبانی می کنند بوده است. بین قرن های 11 تا 15، دینان واقع در بلژیک کنونی، مکانی برای ساخت برنز بود. سبک دینداندری Dinanderie پیکر های مذهبی، گل ها و سمبل های گوتیک را به نمایش می گذاشت. با این حال در سال 1466 ، شارل یکم دوک بورگوندی، دینان را سوزاند، طوری که فلزکار ها در سراسر اروپا پخش شدند، و مهارت و سبک های خود را در تمام قاره گسترش دادند.. فلز برنج مخصوصا به دلیل سطح صاف خود مناسب این طراحی بود، که باعث می شد به صورت ویژه بازتابشگر نور شمع باشد. اغلب لوسترهای هلندی نیز آمیخته با سمبل های گوتیک، پیکره های مذهبی و تزئینات طراحی شده به شکل گل بودند. علی الخصوص وجود نماد عقاب دو-سر در بالای لوستر، مشابه شکل زیر، رایج بود.

 

لوسترهای هلندی از طریق معماری فضاهای داخلی کلیسا که کار استادکار های قدیمی هلندی بودند در معرض دید قرار گرفته و شناخته شدند . یان ون آیک Jan Van Eyck ابتدایی ترین تصویر شناخته شده از لوستر را در 1434 نقاشی کرد. این سبک از لوستر در بسیاری از نقاشی های گریت دو Gerrit Dou که شاگرد رامبرانت بود نیز به نمایش گذاشته شده، مانند نقاشی بانوی متورم “Dropsical Woman” که در 1663 پدید آمده است. فلز کاران اهل دینان در کل اروپا پراکنده شدند که این امر کمک کرد سبک هلندی در دوردست و به صورت گسترده رایج شود. لوسترهای برنجی هلندی در دوره ی لوئی سیزدهم (1610-1643) در فرانسه متداول شدند. ولی این سبک، خصوصا در انگلستان پایدار نشان داد، که پوشش های برنجی هلندی را بیش از دیگر کشورها وارد کردند، و جایی بود که تولید کنندگان این طراحی پایه را برای قرن ها تقلید کردند. شما می توانید نقاشی ون آیک را با لوستر پر نقش و نگارش در پایین ببینید.  سبک گوی-تنه ی هلندی که هنوز هم مورد استفاده است، در نقاشی سال 1663 “بانوی متورم” گریت دو که شاگرد رامبرانت بود به تصویر کشیده شده است. انگلستان مقدار زیادی از کارهای برنجی هلندی را وارد کرد، ولی بعد صنعتگران آموختند که سبک گوی-تنه را بازتولید کنند و بعد ها کریستال را به کار گرفتند.

در اروپا، فرانسه به این دلیل بی مانند است که تا اواخر قرن هجدهم تولید شیشه ی با کیفیت را شروع نکرد. معمولا شیشه در مقایسه با متریال هایی مانند چینی، نقره، یا مفرغ زرنما مورد اعتنا نبود. در عوض، تولید لوستر بخشی از سنت فلزکاری بود و شیشه با کریستال صخره، که فرم شفاف کوارتز است جایگزین شده بود. این منجر به رشد تکاملی لوستر کریستال صخره شد. با این که این سبک قویا مرتبط با فرانسه، خصوصا کاح ورسای بود، به سرعت در لوکس ترین خانه های اروپا گسترش یافت که باعث شد تبدیل به نماد ثروت و بزرگی بشود.

این سبک لوستر شامل فریم فلزی تزئین شده با آونگ ها، قطره ها و روزت های کریستال صخره می شد. آن ها توسط فلزکارها ساخته شدند، که قطرات کریستالی را از مکان های مختلفی در سراسر اروپا، خصوصا بوهم (واقع در جمهوری چک امروزی) وارد کردند. تجارت گسترده این قطعات تعیین زمان و مخشخص کردن خاستگاه دقیق لوسترهای کریستالی را سخت می کند. قطرات اولیه “دست ساز بر روی چرخ های نسبتا آهسته” بودند که این به معنی داشتن زوایای تراش به نسبت تیز می بود. (Smith, 1994). با این حال، در طول زمان با استفاده از نیروی بخار در کارخانجات بزرگ، این فرآیند مکانیزه شد، که امکان تراش عمیق تر را می داد.

از حوالی 1880، قطره ها توسط اسید فلوئوریک پرداخت می شدند که به صورت قابل ملاحظه ای فرآیند پرداخت را ارزان و سریع کرد. کوارتز حلوزنی-شکل است، که از نظر ساختار مولکولی و بلورنگی طبیعی همانند الماس است، که باعث می شود بازتابشگری بیشتری نسبت به حتی با کیفیت ترین کریستال های شیشه سربی داشته باشد. همان طور که مطرح خواهیم کرد، بعدها تولید کنندگان، شیوه ی مقرون به صرفه تری را برای تزئین لوستر با استفاده از شیشه یافتند، با این حال استفاده از کوارتز برای تولید برخی اسباب خاص ادامه پیدا کرد.

در 1676، جورج ریونزکرافت George Ravenscroft اختراع نوع جدیدی از شیشه را برای ساخت کریستال ها ثبت کرد: شیشه ی چخماق، که مقدار زیادی اکسید سرب داشت. اکسید سرب شیشه را شفاف تر، منشوری تر و آسان تراش تر می کند. این شیشه به خوبی رنگ می پذیرد، حتی برخی افراد که تلاش می کردند شیشه رنگی درست کنند، سعی کردند توسط اورانیوم شیشه ی زرد بسازند.

در همان زمان، اساتید شیشه سازی ونیزی برگ ها و گل های شیشه ای قالب زده شده را به لوسترها افزودند. همچنین لوسترهای بازو-شیشه ای را ساختند که بعضی اوقات تا 250 سانتی متر عرض داشتند.

در بوهم، شیشه گران ساخت لوستر شیشه ای را آغاز کردند، که در تقلید از سبک های رایج در فرانسه و بریتانیا بود. با این حال، برخی اوقات آنها چوب را در طرح هاشان وارد کردند، چون به وفور در دسترس بود.  در همان بوهمیا بود که آدولف شونبک Adolf Schonbek تجارت خانوادگی ش را در 1870 ترک کرد تا شرکت خودش را که لوسترهای شیشه ای می ساخت پایه گذاری کند.